Iστορία 历史

Qi (氣): Η Πηγή των Γενεών και του Σχηματισμού των Πάντων

“Οι άνθρωποι κατοικούν μέσα στο Τσι και το Τσι κατοικεί μέσα στους ανθρώπους.
Από τον ουρανό και τη γη μέχρι τα δέκα χιλιάδες πράγματα όλοι χρειάζονται Τσι για να ζήσουν.”
                                                                                   Ge Hong
 
Σύμφωνα με το βιβλίο που χρησιμοποιείται στα εκπαιδευτικά προγράμματα της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής «Κινεζικός Βελονισμός και Μοξοθεραπεία» (中國針灸學 - Zhōng Guó Zhēn Jiǔ Xué - Τσόνγκ Γκουό Τσεν Τζόου Σιέ):
 

«Το Τσι (氣 - Qì) στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική υποδηλώνει τις βασικές ουσίες του ανθρωπίνου σώματος που συντηρούν τις ζωτικές του λειτουργίες και τις λειτουργικές δραστηριότητες των οργάνων και των ιστών».

Μέσα στο σώμα μας υπάρχουν δύο βασικά είδη Τσι. Το πρώτο είναι το Τσι που έχουμε από τη γέννησή μας και ονομάζεται «Εκ Γενετής Τσι» (先天性氣 - Xiān Tiān Xìng Qì - Σιάν Τιαν Σινγκ Τσι), το κληρονομούμε από το γονείς μας, είναι αποθηκευμένο στους νεφρούς και καθορίζει τη ζωτικότητα, την ενέργεια και τη βασική σύσταση του οργανισμού. Συντίθεται από το Τζινγκ (精 - Jīng) ή  αλλίως «Πεμπτουσία» και την πρωταρχική, αυθεντική, προγονική ενέργεια, το Γιουάν Τσι (原氣 - Yuán Qì). Το δεύτερο Τσι είναι το «Επίκτητο Τσι» (后天之氣 - Hòu Tiān Zhī Qì - Χόου Τιεν Τζι Τσι), το οποίο συντίθεται από το Γκου Τσι (谷氣 - Gǔ Qì), το Κονγκ Τσι (空氣 - Κōng Qì), το Ζονγκ Τσι (宗氣 - Zōng Qì) και το Τσεν Τσι (真氣 - Zhēn Qì).

Τσινγκ (精 - Jīng - Πεμπτουσία):Το Τσινγκ προέρχεται από τους γονείς, όταν ενωθεί η Γιανγκ (陽 - Yáng) πεμπτουσία του άνδρα (σπέρμα) με τη Γιν (陰 - Yīn) πεμπτουσία της γυναίκας. Είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη, αύξηση και αναπαραγωγή του οργανισμού, αφού καθορίζει την κληρονομική ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Αποθηκεύεται κυρίως στους νεφρούς

Γιουάν Τσι (原氣 - Yuán Qì - Πρωτεύον Τσι):Το Γιουάν Τσι προέρχεται από το Τσινγκ με τη μορφή άυλης ενέργειας. Είναι η βάση για όλους τους μετασχηματισμούς ενέργειας στον οργανισμό και λειτουργεί σαν καταλυτικό στοιχείο για να σχηματιστεί το Ζονγκ Τσι και το Τσεν Τσι και μετασχηματίζει το Κου Τσι σε αίμα στην καρδιά.

Ζονγκ Τσι (宗氣 - Zōng Qì - Επιστήθιο Τσι):είναι η ενέργεια του θώρακα. Σχηματίζεται με τον συνδυασμό της Ενέργειας του Αέρα ή Κονγκ Τσι, το οποίο εισπνέεται από τους πνεύμονες, και του Γκου Τσι (穀氣 - Gǔ Qì - Ενέργεια Της Τροφής), το οποίο παράγεται από τη σπλήνα και το στομάχι και βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.

Γκου Τσι (谷氣 - Gǔ Qì -Τσι της Τροφής):Το Γκου Τσι είναι η ενέργεια που παράγεται κατά τη διαδικασία αποδόμησης της τροφής. Επειδή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως από τον οργανισμό υφίσταται κάποιους μετασχηματισμούς. Όταν η τροφή καταλήγει στο στομάχι με τη βοήθεια της σπλήνα προκύπτει η Γκου Τσι ενέργεια. Επίσης βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.

Κονγκ Τσι (空氣 - Κōng Qì - Τσι του Αέρα):Το Κονγκ Τσι είναι η ενέργεια που προέρχεται από τον αέρα που λαμβάνουν οι πνεύμονες κατά τη διαδικασία της αναπνοής.

Τσεν Τσι (真氣 - Zhēn Qì - Αληθινό Τσι):Το Τσεν Τσι είναι η ενέργεια που παράγεται από τη διαδικασία συγχώνευσης και μετασχηματισμού του Τσι της Τροφης ή Γκου Τσι και του Αέρα ή Κονγκ Τσι. Πηγάζει από την ενέργεια Ζόνγκ Τσι και δημιουργεί το Γινγκ Τσι και το Γουέι Τσι.

Γινγκ Τσι (營氣 - Yíng Qì - Θρεπτικό Τσι):προέρχεται από το Γκου Τσι και παράγεται από τη σπλήνα και το στομάχι. Το Γινγκ Τσι αγκαλιάζει τα αγγεία εσωτερικά, συνδέεται στενά με το αίμα και μερικές φορές ονομάζεται θρεπτικό αίμα. Είναι η ενέργεια που θρέφει και πιο ειδικά βοηθάει στην παραγωγή του αίματος και θρέφει τα όργανα.

Γουέι Τσι (偉氣 - Wèi Qì - Αμυντικό Τσι):προέρχεται, επίσης, από το Γκου Τσι, αλλά, αντίθετα με το Γινγκ Τσι, το Γουέι Τσι αγκαλιάζει τα αγγεία εξωτερικά. Λειτουργεί για να προστατέψει τη μυϊκή επιφάνεια, υπερασπίζεται το σώμα από εξωγενείς παθογόνους παράγοντες, ελέγχει τη συστολή και τη διαστολή των πόρων, ενυδατώνει το δέρμα και τα μαλλιά, αναπροσαρμόζει τη θερμοκρασία του σώματος και θερμαίνει τα όργανα. Ελέγχει τη λειτουργία του ιδρώτα και συμμετέχει στον έλεγχο του μηχανισμού θερμορύθμισης.

Η κινεζική λογοτεχνία χρησιμοποιεί το Τσι για την περιγραφή μιας μεγάλης ποικιλίας φαινομένων, όπως είναι ο ατμός (π.χ. αυτός που βγαίνει από μια κατσαρόλα με ρύζι και νερό που βράζει), ο αέρας, η αστραπή, η ενέργεια, η δύναμη κ.λπ., τα οποία μπορούν να ονομαστούν Τσι.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι το Τσι είναι μια συλλογή από μηχανισμούς που δουλεύουν μαζί για να τροφοδοτούν το σύμπαν και για να ενισχύουν την απόδοση όλων των φυσικών συστημάτων.

Το κλασικό εγχειρίδιο ιατρικής του Κίτρινου Αυτοκράτορα (黃帝 - Huáng Dì - Χουάνγκ Τι) με τίτλο Χουάνγκ Τι Νέι Τζινγκ (黃帝內經 - Huáng Tì Nèi Jīng) αναφέρει:

«Το ουράνιο Τσι κυλάει στα όργανα. Το επίγειο Τσι ρέει προς τον λαιμό. Το αέριο Τσι ρέει προς το συκώτι. Το Τσι του κεραυνού φτάνει στην καρδιά. Το Τσι των σιτηρών ρέει προς τη σπλήνα. Το Τσι της βροχής φτάνει στα νεφρά. Αυτά είναι τα έξι κανάλια και ποτάμια του σώματος.»

Διαβάζοντας κάτι τέτοιο κάποιος δυτικός πιθανότατα δε θα καταλάβει απολύτως τίποτα και ίσως θεωρήσει ότι πρόκειται περί αρχαίων δεισιδαιμονιών. Στην πραγματικότητα, όμως, απλά χρειάζεται ένα λεξικό μετάφρασης της ανατολικής σκέψης και τα πράγματα αμέσως θα γίνουν πιο κατανοητά. Για παράδειγμα, αν η βροχή σημαίνει ιδρώτας και ο κεραυνός είναι η οργή, τότε το Χουάνγκ Τι Νέι Τζινγκ αρχίζει να αποκαλύπτει τα μυστικά του. Ο Τζου Μινγκ (朱明 - Zhū Míng), ένας μεταφραστής του εγχειριδίου, γράφει στην εισαγωγή του αναφερομένος στο Γιουάν Τσι:

«Το Ουσιώδες Τσι είναι η πηγή των γενεών και ο σχηματισμός των πάντων. Οι αρχαίοι Κινέζοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι η πηγή του σύμπαντος ήταν το Ουσιώδες Τσι, το αυθεντικό Τσι. Το Τσι είναι ένα αόρατο υλιστικό στοιχείο που σχηματίζει τα πάντα. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με το Ουσιώδες Τσι από τη φύση του. Ονομάζεται ζωτικό Τσι ή αυθεντικό Τσι.»

Συνεχίζει γράφοντας ότι το Τσι χρησιμοποιείται ως συμπληρωματικός όρος σε πολλές εκφράσεις, όπως «αληθινό Τσι», «προγονικό Τσι», «θρεπτικό Τσι», «αμυντικό Τσι», «Τσι του ήπατος», «Τσι της σπλήνας», «Τσι της καρδιάς» και πολλά άλλα.

Το πολυδύναμο και πολυδιάστατο Τσι οι Σαολίν θα καταφέρουν να το ελέγξουν, να το συγκεντρώσουν όπου θέλουν, είτε για θεραπευτικούς σκοπούς είτε για πολεμικούς. Έτσι, θα γεννηθεί το Μαλακό Τσι Κουνγκ (软氣功 - Ruǎn Qì Qōng - Ρουάν Τσι Κουνγκ) και το Σκληρό Τσι Κουνγκ (硬氣功 - Υìng Qì Gōng - Γινγκ Τσι Κουνγκ).

Παραπάνω άρθρα σχετικά με Προδυναστική Εποχή - Δυναστεία Hàn (漢)