Φιλοσοφία 禪

Η Εμπιστοσύνη στον Δάσκαλο

“Μαθαίνω για τη ζωή, «discimus vitae», θα πει πως κάθε γνώση και κάθε δεξιότητα που αναπτύσσω είναι δεμένη με την πραγματικότητα, όπως το νύχι με το κρέας. Όχι θεωρίες και λόγια. Όχι τα άψυχα και τα νοερά σκύβαλα των βιβλίων που ούτε καταπίνονται ούτε μασιούνται. Έτσι, ώστε την ορισμένη στιγμή στον στίβο της ζωής να μπορείς να προσαρμόζεσαι στην άγρια ανάγκη των πραγμάτων και των ανθρώπων.
Ωσάν ξαφνικά να σε πετάξουνε, πες, Ρομβινσώνα Κρούσο, στο νησί. Και να σου πούνε:
«Τώρα ψάξε να βρεις τον τρόπο για να ζήσεις. Νίκα την πείνα και τη δίψα σου, το κρύο και τη μοναξιά. Νίκα την απειλή τ' ουρανού και της θάλασσας και τον αρχέγονο τρόμο της ύπαρξης». Αυτό σημαίνει το «discimus vitae». Ο δάσκαλος να 'ναι η δύναμη, πράξη ο μαθητής και το σχολείο γιορτή.”
                                                                                                  
 
Όποιος γνωρίζει το Τσαν (禪 - Chán) ξέρει ότι δεν μπορεί να πει ότι γνωρίζει το Τσαν. Γι' αυτό και ο δάσκαλος, αν γνωρίζει το Τσαν, δεν είναι δάσκαλος.

Το Τσαν αρνείται να οργανωθεί ή να βρεθεί στην αποκλειστική κατοχή οποιουδήποτε οργάνου. Αν υπάρχει κάτι στον κόσμο αυτόν που ξεπερνά τις σχέσεις της πολιτισμικής προετοιμασίας, είναι το Τσαν. Αυτός είναι ένας εξαιρετικός λόγος που το Τσαν δεν είναι θεσμοθετημένο και όλοι οι αρχαίοι γνώστες του ήταν «παγκόσμιοι ατομικιστές». Ποτέ δεν ήταν μέλη οποιασδήποτε οργάνωσης και ποτέ δεν ζήτησαν την αναγνώριση οποιασδήποτε επίσημης αρχής.

Δεν υπάρχουν μυστικά, το Τσαν είναι άμεσο και πρακτικό. Το Τσαν δεν είναι ένα πακέτο πνευματικής τεχνολογίας με ενσωματωμένη εγγύηση επιτυχίας. Δεν μπορείς να το μάθεις από ένα βιβλίο, παρά μόνο από τη ζωντανή παράδοση και διδασκαλία.

Το πρώτο βήμα ξεκινάει με την εμπιστοσύνη στον δάσκαλο και η διδασκαλία επιτυγχάνεται μέσω της σχέσης δασκάλου-μαθητή, όχι με κανόνες και οδηγίες. Ο σκοπός είναι να δει κάποιος καθαρά και, μολονότι τα εμπόδια είναι συνήθως πολλά, θα ξεπεραστούν χάρη στην πειθαρχία, την υπομονή και την επιμονή.

Έτσι, ανάμεσα στον μαθητή και τον δάσκαλο είναι βέβαιο πως σιγά σιγά μέσα στα χρόνια της κοινής προσπάθειας υφαίνεται μια σχέση που μπορεί να θυμίζει άλλους δεσμούς ανθρώπινους, όπως των παιδιών με τους γονείς. Δεν παύει, όμως, να κρατεί και την ιδιοτυπία της, γιατί, ενώ τη σχέση των παιδιών με τους γονείς τη ρυθμίζουν εκτός από τους πνευματικούς και άλλοι παράγοντες (βιολογικοί, οικογενειακοί, οικονομικοί κ.λπ.), η σχέση του μαθητή με τον δάσκαλο διατηρείται αποκλειστικά στο πνευματικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο: «Σίφου» δεν σημαίνει δάσκαλος, σημαίνει κύριος-πατέρας.

Ένας στρατιώτης ρώτησε τον δάσκαλο: «Υπάρχει στα αλήθεια παράδεισος και κόλαση;». Ο δάσκαλος τον ρώτησε: «Ποιος είσαι;». «Είμαι στρατιώτης!», απάντησε εκείνος. «Εσύ; Εσύ δεν μπορείς να κόψεις ούτε το κεφάλι μου με αυτό το χαζό σπαθί που έχεις!», του είπε ο δάσκαλος. Αμέσως ο στρατιώτης έβγαλε το σπαθί του και το σήκωσε έτοιμος να κόψει το κεφάλι του δασκάλου. Τότε ο δάσκαλος σήκωσε ψηλά το χέρι του και φώναξε: «Αυτό είναι η κόλαση!» Ο στρατιώτης μετανοιωμένος έβαλε το σπαθί πίσω στην θήκη του και ο δάσκαλος είπε: «Αυτός είναι ο παράδεισος».

Παραπάνω άρθρα σχετικά με Φιλοσοφία 禪