Για την ανήσυχη ιδιοσυγκρασία της Δύσης ο καθήμενος διαλογισμός μπορεί να φαίνεται δυσάρεστη πειθαρχία, διότι δεν είμαστε ικανοί να καθόμαστε, «μόνο για να καθίσουμε», χωρίς να αισθανόμαστε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι πιο σημαντικό, για να δικαιολογούμε την ύπαρξή μας. Για να εξιλεωθεί αυτή η ανήσυχη συνείδηση, ο διαλογισμός για τους επιφανειακούς γνώστες θεωρείται ως άσκηση, μια πειθαρχία με ένα τελικό κίνητρο. Με την παραδοχή αυτή παύει άμεσα να είναι διαλογισμός, γιατί όπου υπάρχει σκοπός, όπου υπάρχει αναζήτηση και προσπάθεια για αποτελέσματα, δεν υπάρχει Τσαν (禪 - Chán). Στην κινεζική κουλτούρα είναι απολύτως φυσιολογικό να παραμείνεις καθισμένος για όσο διάστημα δεν υπάρχει τίποτε άλλο που πρέπει να γίνει κι εφ' όσον δεν έχεις κάποια νευρική διαταραχή…
Ο διαλογισμός με την κοινή έννοια τού «ας σκεφτούμε» είναι μια ακόμα πιο παραπλανητική μετάφραση. Αλλά και οι εναλλακτικές λύσεις, όπως η «έκσταση» ή «απορρόφηση» είναι ακόμη χειρότερες, καθώς υποδηλώνουν καταστάσεις υπνωτικής γοητείας.
Δυστυχώς δεν υπάρχει μετάφραση της λέξης στην ελληνική, στην αγγλική ή σε οποιαδήποτε άλλη δυτική γλώσσα. Ο όρος Τσαν περιλαμβάνει τόσο την ανάμνηση, όσο και την ενιαία μονοσήμαντη συνείδηση. Από τη μια πλευρά, είναι μονοσήμαντη με την έννοια ότι επικεντρώνεται στο παρόν, αφού η καθαρή συνειδητοποίηση δεν υπάρχει ούτε στο παρελθόν ούτε στο μέλλον, αλλά ακριβώς σε αυτή τη στιγμή που οι μυστικιστές έχουν ονομάσει «Αιώνιο Τώρα». Από την άλλη πλευρά, είναι μονοσήμαντη υπό την έννοια της ύπαρξης μιας συνειδησιακής κατάστασης χωρίς διαφοροποίηση του γνώστη, του γνωστού και του γνωστικού αντικειμένου.
Με άλλα λόγια,διαλογισμός σημαίνει κάθομαι σωστά και βλέπω την πραγματικότητα.
Και είναι τόσο δύσκολο αυτό; Είναι. Γιατί ποτέ δεν βλέπουμε την πραγματικότητα. Όλες μας οι εμπειρίες, η κατανόησή μας, η αναγνώριση αντικειμένων ή ατόμων διαστρεβλώνονται από τις αναμνήσεις, τους φόβους, τις ελπίδες και το άγχος μας για το μέλλον. Το Τσαν επικεντρώνεται σε αυτόν τον κόσμο με μια καθαρή ματιά στο παρόν, όπου οι διαστρεβλώσεις του «εγώ» μας εξαφανίζονται και ολόκληρη η πραγματικότητα (με την ομορφιά και τον πόνο της) αυτού του κόσμου γίνεται αποδεκτή.
Διαλογισμός, λοιπόν, είναι απλά ο σωστός τρόπος να καθίσεις και, αν καθίσεις για αρκετή ώρα, θα καταλάβεις γιατί είναι σωστός.